Хятадад уншихыг хориглодог ном

Оюутан байхад Тү гэж тавь гаран насны чанга дуутай эмэгтэй бидэнд багшилдаг байлаа. Өөрийгөө жинхэнэ Тайвань хүн гэх боловч Хятадаас ирсэн цагаачдын Тайваньд төрсөн  хүүхэд гэж тодотгоно. Сурах бичгээс гадуур янз бүрийн даалгавар өгч, заримдаа бүр санаанд оромгүй сонин хүмүүс хичээлд дагуулж ирж бидэнтэй ярилцуулдагсан.

Тэр нэг улирлын сүүл хэсэгт, сурах бичгийн хамгийн арын бүлэгт “1949 он” гэсэн гарчигтай томоохон сэдэв үлдээд байсан юм. Тэр өдөр багш урьдынхаасаа нэг л гунигтай харагдана. Нүүрээ ч будаагүй болохыг нь анзаарсан юм. Хонх дуугарахад бид сурах бичгээ нээгээд багшийг ярьж эхлэхийг хүлээн хэсэг чимээгүй суулаа. Багш цонхоор харж зогссоноо нэг их уртаар санаа алдаад ингэж ярьсан юм.

Тү багшийн ээж нь язгууртан гаралтай сайхан бүсгүй байжээ. Хятад нутагт ховорхонд тооцогдох бүжигчин, тэр тусмаа сонгодог урлаг ихээхэн сонирхдог зэгзгэр цагаан хүүхэн байсан гэдэг. Харин театрынхаа хар бор ажил хийдэг ядуу залууд сэтгэл алдсан болохоор аавынхаа гэрээс хөөгдөж явсан гэдэг. Хувь заяа тэднийг удаан жаргаасангүй. Нөхрийг нь цэрэгт татаж (үнэндээ аль талд нь зүтгэхээр явсныг нь ч мэдэж чадаагүй гэдэг), бүсгүй аавындаа очихоос өөр замгүй болжээ. Дайн дажин улам даамжирч, өлсгөлөн ядуурал газар авахад залуу бүсгүй эцэг эхийн хамт усан онгоцонд сууж Тайвань гэх арал дээр ирсэн 2 сая Хятад хүний нэг болсон гэдэг. Харин Тайваньд ирсний дараа эцэг нь түүнийг цэргийн хүнтэй хүчээр суулгаж, ганц охинтой болсон нь Тү багш.

Ядуу зүдүү амьдралыг тэр цагаас хойш үзээгүй ч эх нутагтаа үлдсэн хайртай залуугаа бодоогүй өдөр, зүүдлээгүй шөнө байгаагүй гэдэг. 40-өөд жил дараа буюу 1989 онд Тайванийн Хятадуудыг эх газарт зорчихыг зөвшөөрөх тэр үед сэтгэлийнхээ мухарт тээх тэр гунигаа тайлах гэж нутгийн зүг яарсан гэнэ. Энэ үед цэргийн нөхөр нь ч өөд болоод удаагүй байжээ. Тү багшийг дагуулаад Чанчунд очиж хайртай залуугаа хайж, эцэж цуцахыг умартан хэдэн өдөр хэдэн шөнө болжэ. Тэгээд арайхийн ганц хүүгийнх нь сургийг сонсоод олж уулзсан гэдэг.

Багш маань ээжийгээ ихээ өрөвддөг байсан тухайгаа, эмээ өвөө нь багшийг чихэр бурманд умбуулж өсгөсөн ч ээжтэй нь яг нь хүний хүн шиг харьцдаг байсны учрыг хожим ойлгосон гэж ярихдаа нулимсаа арчиж байсан юм. 

Энэ ном яг л багшийн ээжийн адил хувь заяатай хүмүүсийн түүхийн цуглуулга. Зохиогч эмэгтэй Лүн Интай үүнийг бичихийг тулд 10 жил судалж 400 хоног Хятадаар хэрэн тэнэсэн гэдэг. 2009 онд гарсан даруйдаа асар их шуугиан тарьж, БНХАУ-д борлуулахыг хориглосон номын жагсаалтыг одоо ч гэсэн тэргүүлсээр. Эдгээр түүхүүд бол Чан Кай Шэкийн тухай биш, Гуоминданын тухай бол бүр биш. Энэ амьдралын нугачаанд, зовлон зүдгүүрт ялагдагсдын тухай, жирийн нэгэн залуугийн, бүсгүйн, гэр бүлийн, хүүхдүүдийн тухай түүх. Олон жилийн турш ярьж болдоггүй байсан тэр дурсамжууд, дайн дажины үед өлсөж үхсэн хэдэн зуун мянган иргэдийн ахан дүүс, амраг садан нь хаашаа явааг нь мэдэхгүй усан онгоцонд сууж Тайвань гэдэг аралд хөл тавьсан тухай хууч ярианууд юм.

“Хэний буруу, хэний зөв байсан гэдгийг шүүж, яллах гэсэнгүй. Зөвхөн залуу хойч үедээ үнэн түүхийг өгүүлэхийг хүслээ” гэж Лүн Интай хэлсэн байдаг. Зөвхөн Тайваньд, Хонгконгд хүлээн зөвшөөрөөд, Хятадууд уншдаггүй гэвэл бас үгүй юм билээ. Учир мэдэх Тайвань найзууд маань энэ номыг хүүхдүүдээ уншуулахгүй юм шүү гэдэг бол Хятадад амьдардаг найз нар маань аль хэдийн интернэтээр олоод уншчихсан ч байх юм билээ.

Өнөөдөр дэлхийн нөгөө талд өрнөөд байгаа эмх замбараагүй байдал, олон сая гэмгүй иргэдийн амь амьдрал хайсан их нүүдэл он цагийн хувьд нэгэн жарнаар ялгаатай хэдий ч энэ номд өгүүлэх түүхүүд давтагдаад л байна. Энх цаг хурдан ирээсэй.